سردردهای پشت سر

سردردهای پشت سر به رایجی دردی که قسمت جلو خصوصاً قسمت شقیقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، نیستند. در این مقاله عواملی که ممکن است سبب بروز چنین مشکلی شوند، همراه با گزینه‌های درمان آن و چندین اقدامات پیشگیرانه مورد بحث قرار گرفته‌اند.

به گفته‌ی بنیاد درد آمریکا (The American Pain Foundation) حدود 90٪ سردردها که ناشی از هیچ گونه بیماری خاصی نیستند، عموماً سردردهای تنشی می‌باشند و به عبارت دیگر دردهای پشت سر هستند.

سردردها در بسیاری از قسمتهای سر احساس می‌شوند. در بعضی افراد، ممکن است کل سر درد بگیرد، و در بعضی دیگر درد در یک طرف سر باشد (عموماً میگرن نامیده می‌شود) و در تعدادی دیگر، این درد ممکن است در بالا یا پایین سر باشد. توصیه نمی‌شود که داروهای بدون نسخه را بیش از سه بار در هفته مصرف کنید، به این دلیل که ممکن است فقط منجر به برگشت سردرد به حالت اول خود شود، و این سردردها کمی با سردرد تنشی فرق دارند. صرفه نظر از تمام فرمهای سردرد، آیا در مورد سردردهای مربوط به پشت سر چیزی شنیده‌اید؟ بله، این نوع از سردردها از نظر پزشکی، تحت عنوان سردرد‌های تنشی نامیده می‌شوند. چنین سردردهایی، گاهی اوقات آنقدر شدید می‌شوند که فرد به سختی می‌تواند بر روی کار خود تمرکز کند. فرد حتی با کوچکترین حرکت بدن درد را احساس می‌کند. گاهی اوقات، حتی در زمان انجام کارهایی همچون حرف زدن و خوردن درد شدیدی احساس می‌شود.  

چه عواملی باعث سردردهای تنشی می‌شوند؟

اگر چه درد موجود در پشت سر یک اتفاق معمول است، علت یا علتهای واقعی چنین نوع سردردهایی هنوز ناشناخته است. اعتقاد بر این است که سردردهای تنشی به علت گرفتگی‌های عضلانی در نواحی پشت گردن و سر ایجاد می‌شوند. با این حال، بر اساس مشاهدات دقیق، کارشناسان به چند علت احتمالی دست یافته‌اند.

* میگرن
* خستگی و یا فشار بیش از حد
* خستگی چشم
*استرس روانی (افسردگی و فشار روحی)
*مسائل دندانپزشکی (فشار دادن فک و دندان قروچه)
*سیگار و اعتیاد به الکل (یا ترک ناگهانی آنها)
*نگه داشتن سر در یک حالت برای مدت طولانی (رانندگی مداوم و یا مشغول کار با کامپیوتر)
*حالت قرار گرفتن نامناسب بدن، شیوه زندگی ناسالم، و عدم ورزش منظم
*برخی از علل ثانویه شامل سردردهای خوشه‌ای و عفونت سینوس
*در برخی از موارد، عوامل وراثت نیز ممکن است یک دلیل بالقوه درد در پشت سر باشد

علائم و نشانه‌ها
فشار و درد خفیف در شقیقه و عقب سر
احساس سفتی در سراسر پیشانی و در ناحیه‌ی پشت سر
درد در شانه، گردن، و ناحیه‌ی پوست سر
معمولاً، درد ممکن است به مدت نیم ساعت تا هفت روز به طول انجامد. ممکن است به دلیل سر و صدای بلند، خستگی بیش از حد، و یا استرس شروع شود و یا شدت یابد. فردی که سردرد تنشی دارد، ممکن است مشکلات خواب و تمرکز داشته باشد.
گزینه‌های درمان
اساساً، مسکن‌ها برای تسکین سردرد تنشی در بسیاری موارد استفاده می‌شوند. مشاهده شده است که بیشتر وقتها، مسکن‌ها باعث تسکین موقت می‌شوند، اما سردرد ممکن است پس از چند روز برگردد. بنابراین، مدیریت روز به روز استرس و تنش، مدیتیشن، پیروی از یک رژیم غذایی سالم و خواب کافی، اقداماتی هستند که می‌توانند به جلوگیری از سردرد کمک کنند. در زیر به چند دارویی که به کاهش سردرد تنشی کمک می‌کنند، اشاره شده است.

مسکن‌های بدون نیاز به نسخه:
↫آسپرین
↫ناپروکسین (به عنوان مثال آلِو (Aleve)، آناپروکس (Anaprox)، ناپرلان (Naprelan)، ناپریسون (Naprosyn)، و غیره
↫ایبوپروفن (به عنوان مثال ادویل (Advil)، موترین (Motrin)، ایبوپرین (Ibuprin)، روفن (Rufen)، و غیره
↫استامینوفن (به عنوان مثال: تیلنول (Tylenol)
↫ترکیب آسپرین، کافئین، و استامینوفن (به عنوان مثال اکسدرین (Excedrin)

توصیه نمی‌شود که داروهای بدون نسخه را بیش از سه بار در هفته مصرف کنید، به این دلیل که ممکن است فقط منجر به برگشت سردرد به حالت اول خود شود، و این سردردها کمی با سردرد تنشی فرق دارند. برگشت دوباره سردرد به طور کلی هنگامی که داروهای سردرد تأثیرشان از بین رفته باشد، رخ می دهد.
داروهایی که جهت تسکین درد نیاز به نسخه‌ پزشک دارند:
↫مسکن‌های نارکوتیک Narcotic (به عنوان مثال بوپرنورفین Buprenorphine)
↫باربیتوراتها Barbiturates (به عنوان مثال باربیتال Barbital، فنوباربیتال Phenobarbital ، و غیره)
فقط در مواردی از سردرد حاد در پشت سر، پزشک ممکن است داروهای فوق الذکر را برای رهایی از درد تجویز کند. با این حال، این داروهای تجویز شده، می‌توانند اعتیاد آور بوده، و از این رو باید تنها در صورتی که بسیار لازم است، مصرف گردند و همچنین برای مدت زمان بسیار کوتاه استفاده شوند.
داروهای تجویزی(بانسخه) تنها در صورتی مصرف شوند که ...
... سردردها به مدت بیش از 2 هفته در ماه طول بکشند.
... داروهای بدون نسخه نتوانند درد را آرام کنند.
... فردی که برای بهبود درد هر نوع دارویی را بیش از سه مرتبه در هفته مصرف می‌کند تا از شر سردرد خلاص شود.
روش گرم و سرد برای تسکین سردرد تنشی
روش گرم ـ پاهای خود را در یک تشت آب گرم قرار دهید. این فرآیند خون را به پاهای شما کشانده و فشار رگهای خونی سر را کاهش می‌دهد، در نتیجه سردرد آرام می‌شود. فشار زیاد در رگهای خونی، همراه با گرفتگی عضلانی در ناحیه‌ی سر و گردن عامل اصلی سردرد تنشی است.
روش سرد ـ دستان خود را به درون آب یخ فرو برده و تا زمانی که بتوانید تحمل کنید، در آب نگه دارید. در حالی که دست‌ها در آب خیس شده، سعی کنید، مُشتهای خود باز و بسته کنید؛ این روش در تسکین این نوع سردرد کمک می‌کند. سردی آب رگهای خونی را متورم ساخته و فشارهای عصب سر را تسکین می‌دهد.

اقدامات پیشگیرانه
☜ تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و تمدد اعصاب را تمرین کنید.
☜ به هنگام کار، خواندن و غیره وضعیت مناسب بدنی را حفظ کنید.
☜مایعات کافی به بدن خود برسانید، به حد کفایت استراحت و خواب داشته باشید.
☜ در صورتیکه سردرد بخاطر سرما باشد، خودتان را گرم نگه دارید.
☜سعی کنید از یک بالش متفاوتر از بالش معمول خود استفاده کنید و در حالت مناسب بخوابید.
☜ هنگامی که با کامپیوتر کار می‌کنید، تمرینهای گردن و شانه را در فواصل منظم انجام دهید.
☜برای سردرد تنشی مزمن، روش بیوفیدبک biofeedback (روش‌ کنترل‌ حالات‌ روحى‌ و عاطفى‌ مثل‌ دلواپسى‌ و افسردگى‌ از طریق‌ تعدیل‌ اعمال‌ غیرارادى مثل‌ فشار خون‌ و تپش‌ قلب‌ به‌ کمک‌ ابزار الکترونیکى‌) به بهتر شدن تمرینات تمدد اعصاب کمک می‌کند.
☜شل کننده‌های عضلانی مانند تیزانیدین Tizanidine ، و ماساژ عضلاتی که درد می‌کنند نیز ممکن است کمک کند.